De Zusters van O.L.V.-ten-Bunderen (vanaf omstreeks het jaar 1269)
Moorslede 1269-1578
Frankrijk 1578-1587
Ieper 1587-1785
Moorslede 1785-2004
Zonnebeke 2004 -
varia

 

   Zoek op deze site met FreeFind

 

beluister ClassicNL tijdens het surfen, 128 K stereo

Het filiaal in Zonnebeke (1883-2004)

luchtfoto van het vorige klooster  en rusthuis, met links onderaan de lagere school (1960-2002)
luchtfoto van het vorige klooster (vertikaal wit gebouw) met rusthuis en
de voorgevel van de lagere school links onderaan (1960-2002)

wat voorafging...

1824 - Dank zij de milde steun van vele weldoeners in de parochie koopt onderpastoor Petrus Meaux van Zonnebeke "het kot", een oud en wat vervallen gebouw vlak tegenover de kerk, om de hoek van de Statiestraat. Hij wil er een "Armenschool" van te maken, zoals ook in zoveel andere parochies het geval is in het begin van de 19de eeuw. Het gebouw staat op naam van het Weldadigheidsbureel (voorloper van het OCMV).

het eerste klooster met 'Armenschool' (1835 - 1850)
het eerste klooster met "Armenschool" (1835-1850) tegenover de kerk (foto uit 1890)
Het gebouw was vanaf 1850 bejaardentehuis tot de sloop in 1897

1835 - Pastoor Mahieu zoekt en vindt 4 "godvruchtige juffrouwen", die op 1 februari kloostergeloften uitspreken en een parochiale congregatie vormen, volgens de regel van de H. Vincentius a Paulo. Het drietal sticht een klooster en meisjesschool in het aangekochte pand aan het kerkplein.

1850 - Wegens het stijgende aantal leerlingen wordt de kloosterschool omgewisseld met een groter en nieuw gebouw op de hoek van de Foreststraat, met kapel en ruime speelplaats.

1881 - Op 3 maart worden de 9 zusters, op gerechtelijk bevel, door gendarmes met hun hele hebben en houden op straat gezet. Dat is een gevolg van de zogeheten "Ongelukswet" (1879) van de Liberale regering Frère-Orban.

klooster (1881-1884) en later bejaardentehuis tot WO I
klooster (1881-1884) en later bejaardentehuis tot WO I

Ze vinden een voorlopig onderkomen in een herenhuis in de Ieperstraat, aangeboden door de 2 liefdadige juffrouwen Annoot uit Ieper. Naderhand wordt dit gebouw aan pastoor Bossaert (de Parochale Werken) gegeven als rustoord voor "Ouden van Dagen" en krijgt de naam "Gesticht St.-Joseph".

ontstaan van het filiaal

1883 - Op 22 juli fusioneren de verjaagde zusters van Zonnebeke, op hun verzoek, met "de Zusters van de H. Vincentius a Paulo" oftewel "Zusters van Liefde" (de toenmalige namen voor de huidige Congregatie van O.L.V.-ten-Bunderen) in Moorslede.

klooster in Zonnebeke voor de Eerste Wereldoorlog
klooster in Zonnebeke voor de Eerste Wereldoorlog (1914-18)

1884 - Op een ruim stuk aangekochte grond in de Ieperstraat (ruim 2 ha) worden een nieuw klooster en aanpalende school gebouwd, die ruimte bieden aan 1 bewaarklas, 8 lagere klassen en een kantwerkklas. De werken vangen aan op op 24 februari en zijn reeds klaar in oktober, voor de start van het nieuwe schooljaar. Op 23 december volgt de plechtige inwijding van de gebouwen.

1885 - Het klooster aanvaardt het bestuur van het "Gesticht St.-Joseph".

1890 - Vanaf 1890 tot 1912 geven de zusters les in het lokaal der Xaverianen, de "St.-Franciscus"-jongensschool genaamd, die pastoor Timmerman heeft opgericht n.a.v. de Schoolstrijd.

de 3de klas van de meisjeschool met rechts Zr Gudula (1914)
de 3de klas van de meisjeschool met rechts Zr Gudula (1914)

wereldoorlog I (1914-18)

klooster in Zonnebeke in 1905
klooster van Zonnebeke in 1905

1914 - Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog verblijven er in Zonnebeke 19 zusters: 3 van hen wonen in het klooster, 5 geven les in de meisjesschool, 1 in de jongensschool en 1 in de kantwerkschool. 3 werken in het "ouderlingengesticht St.-Joseph", 6 staan in voor de wijkscholen van de "Westhoek" (1888) en Molenaarselst" (1910).

In oktober zijn eerst Franse en daarna Britse soldaten ingekwartierd in het klooster en de schoolgebouwen in de Ieperstraat. De zusters verzorgen enkele dagen de gekwetsten van het front. Maar op "Schuwe Dinsdag" 20 oktober slaan ze op de vlucht voor de naderende Duitsers en komen terecht in de filialen van Proven, Krombeke en Westouter.

'Convent of the Assumption' aan Kensington Square in Londen
"Convent of the Assumption", Kensington Square, Londen

'Convent of the Assumption' aan Kensington Square in Londen

Op aanraden van Britse officieren, die tijdelijk in Krombeke logeren, steken 4 zusters op 5 december het Kanaal over om in Londen les te geven aan kinderen van Belgische vluchtelingen en in een pensionaat. Ze wonen er in het "Convent of the Assumption" aan de Kensington Square.

Bothwell Castle bij Glasgow
Het kasteel Bothwell Castle nabij Glasgow

1915 - Van de voorzitster van het vluchtelingecomité vernemen de zusters in Londen dat een Schots adellijk (Anglikaans) echtpaar, graaf lord Charles Douglas-Home en diens vrouw gravin Maria Grey, hun landgoed "Bothwell House" - gelegen op het domein van de kasteelruïne Bothwell Castle, nabij Glasgow - voor hen openstellen. Tot hun aangename verrassing blijken ze de schoonouders te zijn van kapitein Henry Dundas, die met andere Britse officieren gelegerd was in Zonnebeke!

de zusters in Bothwell House. In het midden vooraan gravin Maria Grey en de plaatselijke aalmoezenier
de zusters in Bothwell House. In het midden vooraan gravin Maria Grey en de geestelijke bestuurder.

De daaropvolgende maanden komen in totaal 17 zusters over naar het kasteel. Op hun vraag wordt het salon herschapen in een huiskapel. In de aanvangsperiode geven enkele zusters lessen Frans in een nabijgelegen pensionaat van de Franciscanessen.

een drukke straat in het centrum van Glasgow
een drukke straat in het centrum van Glasgow

krantenfoto van de Belgische schoolkolonie met 3 zusters in Gallowgate (Glasgow)
De Belgische schoolkolonie met 3 zusters in de wijk Gallowgate van Glasgow
(Foto uit de krant "L'Echo de la Belgique" van 20 augustus 1915)

Vanaf mei gaan zusters vanuit "Bothwell Castle" les geven in scholen voor kinderen van Belgische vluchtelingen op twee wijken in de stad Glasgow. 3 van hen doen dat bij de St.-Mary-kerk in Gallowgate.

de klas van Zr M.-Agnes in de wijk Garnethill van Glasgow. In het midden vooraan, de geestelijke directeur pater Vansevenant (1916)
Klas van Zr M.-Agnes in Garnethill, buitenwijk van Glasgow. In het midden
vooraan, de geestelijk directeur pater Vansevenant s.j. (1916)

4 andere zusters onderwijzen zowat 150 vluchtelingen-kinderen naast de St.Aloysius-kerk in de buitenwijk Garnethill van Glasgow. Dit laatste 4-tal logeert in een flat in de Renfrew Street, nr 115 en vormt, met goedkeuring van de plaatselijke bisschop, zelfs tijdelijk een apart filiaal! 2 andere onderwijs-zusters pendelen dagelijks vanuit "Bothwell House" naar de stad Paisley, ten westen van Glasgow.

Château Grosfils (Hugleville-en-Caux)
Château Grosfils (Hugleville-en-Caux)

1916 - Op vraag van de Belgische regering in ballingschap maken 7 van de zusters vanuit Schotland de overtocht naar het Europese vasteland, om er in het "Château Grosfils" in het Normandische kustplaatsje Hugleville-en-Caux, halfweg tussen Dieppe en Rouen, een kolonie te leiden voor ongeveer 100 vluchtelingenkinderen uit de IJzerstreek.

de haven van Fleetwood
de haven van Fleetwood

Op dringend verzoek reizen 2 zusters later door naar de Engelse havenstad Fleetwood (boven Liverpool) om er les te geven aan de kinderen van uitgeweken Oostendse vissers, die tijdens de oorlogsjaren hun netten uitwerpen in de militair veilige Ierse Zee.

na WO I

Zonnebeke 1918. Schilderij van William Orphen (Londen, Tate Gallery)
Zonnebeke 1918. Schilderij van William Orphen (Londen, Tate Gallery)

"Zover het oog kon zien, geen huis, geen boom, geen "levende ziele". Slechts gapende kuilen, de ene bommentrechter naast de andere, gekanteld of verzonken legertuig, losgerukte boomstronken, verwrongen ijzer, weggeworpen wapens en munitie, kadavers van paarden, lijken... puin overal, soms meters hoog. De hele vlakte was herschapen in een onbeschrijfelijke, ondoorwaadbare modderbrij, overal prikkeldraad, planken, golfplaten, en overal wemelt het van ongedierte" (beschrijving van "De Verwoeste Gewesten" door een Zonnebeekse ooggetuige).

de ruïnes van het klooster op het einde van WO I
de ruïnes van het klooster op het einde van WO I

1919 - Pas in het voorjaar van 1919 keren de zusters uit Groot-Britannië terug. Maar in Zonnebeke kunnen ze niet terecht, want na 4 jaar oorlogsgeweld staat daar letterlijk geen steen meer op de andere: alles is verwoest. Dus gaan ze voorlopig naar het noodverblijf in Ardooie ofwel naar een schoolkolonie in Wulveringem.

barakken in afwachting van wederopbouw
barakken in afwachting van wederopbouw. De 3de (in witte kleur) was de noodschool

Toch wagen 3 zusters het erop om vanaf december in Zonnebeke in een houten barak aan de Langemarkstraat les te geven aan een 90-tal leeerlingen, gespreid over 3 klassen. Naderhand komen er nog 3 klassen bij en moet een beroep worden gedaan op leken-juffrouwen. Het Amerikaanse Rode Kruis deelt in de school soep, dekens en warme maaltijden uit.

klooster en bejaardentehuis in 1924
klooster en bejaardentehuis na wederopbouw in 1924

1922 - Vanaf februari begint - met het geld van het schadevergoedingsfonds van de Staat - aan de Ieperstraat de wederopbouw van één groot gebouwencomplex, dat zowel een klooster, een school als een rusthuis omvat. In september al is alles klaar voor het nieuwe schooljaar, en is tevens de dwarsvleugel (bestemd voor het rustoord voor 10 mannen en 10 vrouwen) en de kapel afgewerkt. Het hele bouwwerk is voltooid in 1924.

voorgevel van de lagere school bij het vorige kloostergebouw (1960-2002)
het vorige kloostergebouw met de lagere school (1960-2002)

1939 - Er wordt op 24 januari een kleine materniteit ingericht in de vleugel van het rustoord, op vraag van de plaatselijke geneesheer Van Walleghem. 3 zusters uit Moorslede gaan er werken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog krijgen ze versterking van 2 medezusters. In 1957 zal deze kraamkliniek worden opgeheven en de vrijgekomen ruimte teruggaan naar het rusthuis.

zicht op de kant van het klooster en rusthuis (1960-2002)
zicht op de kant van het klooster en rusthuis (1960-2002)

de lagere school bij het vorige kloostergebouw (1960-2002)
speelplaats van de vroegere lagere school (1960-2002), waar zusters les gaven tot 1991

hoog bezoek van bisschop De Smedt van Brugge (30 oktober 1961)
hoog bezoek van bisschop De Smedt van Brugge (30 oktober 1961)

Aan het einde van de jaren '50 worden het klooster en de school grondig gemoderniseerd. Daarnaast wordt de rusthuisvleugel uitgebreid en op 30 oktober 1961 ingewijd door bisschop De Smedt van Brugge. Naast de twee zusters werken voortaan ook leken.

een zithoek in het rusthuis
een zithoek in het rusthuis in Zonnebeke in de jaren zeventig

In 1970-71 komt er een nieuwbouw met 23 kamers. In 1991 gaat de laatste religieuze (en tevens directrice), Zr Denise, weg uit de school. In 1994 verlaat de laatste van de zusters het rusthuis maar sindsdien doen ze er nog wel vrijwilligerswerk.

van filiaal naar hoofdklooster

achterzijde van het moderne hoofdklooster
achterzijde van het moderne hoofdklooster

luchtfoto RVT en klooster
luchtfoto RVT en klooster

Tussen 1999 en 2004 wordt - etappegewijs - het hele gebouwencomplex aan de Ieperstraat afgebroken om plaats te maken voor ultra-moderne gebouwen. Het Rust- en Verzorgingstehuis (RVT), "Zorgcentrum Sint Jozef", is eerst klaar.

het marmeren altaar, dat nu in de kerk staat van Stuivekenskerke
het marmeren altaar uit de vorige kloosterkapel, afgebroken in 2002,
dat nu in de kerk van Stuivekenskerke staat

Daarna volgt het fraaie kloosterpand, dat halfweg 2004 promoveert van filiaal tot moederklooster van de Congregatie van de Zusters van O.L.V.-ten-Bunderen. Meer bijzonderheden daarover kan U elders op deze webstek lezen.

de binnenkoer van de 'VBS De Wijzer'
de binnenkoer van de nieuwe VBS "De Wijzer" in de Ieperstraat 2A

De basisschool, die sinds halfweg 1999 "De Wijzer" heet, gaat in 2006 definitief weg uit het oude vertrouwde gebouwencomplex van de zusters aan de Ieperstraat 54A, om een splinternieuw gebouw te betrekken in de Ieperstraat 2A.

adres

Congregatie van de Zusters van O.L.V.-ten-Bunderen
Algemene Overste: Zr Rolande Dhondt
54A, Ieperstraat
8980 Zonnebeke
tel. 051/78 89 51; fax 051/57 60 49
e-mail: zuster Rolande

wijkscholen

  • "Westhoek"-school

    op de plaats van de eerste 'Westhoek-school' staat nu deze veldkapel
    veldkapel op de plaats waar de 1ste "Westhoek-school" stond, vernield tijdens WO I
    (foto: Zr Rolande Dhondt)

    de 'Westhoek'-school, met de muur van de speelplaats, het woonhuis en de kapel rechts
    de "Westhoek"-school, zoals ze na WO I werd heropgebouwd, met de muur van de
    speelplaats, het woonhuis en de kapel van de zusters rechts

    begin 19de eeuw - "Godvruchtige dochters" openen een armenschooltje in de Frezenbergstraat, op de wijk "de Westhoek". Ze worden er in 1881 uit gezet door toepassing van de zgn "Ongelukswet" van de anti-klerikale liberale regering Orban.

    1884 - Op vraag van de Zonnebeekse pastoor nemen 2 zusters in hetzelfde schooltje de leiding op zich van een kantwerk- en leerklas. In 1888 worden nog twee klassen bijgebouwd. En in 1902 komt er een 4de klas bij voor de jongens. In 1914 telt de Westhoekschool gemiddeld 200 leerlingen. Vier zusters geven er les: 2 in de lagere school, 1 in de kleuterklas en 1 in de spellewerkklas.

    tafereel op de speelplaats van de Westhoek-school (1964)
    tafereel op de speelplaats van de "Westhoek"-school (1964)

    kapel van de zusters van de Westhoek-school (1964)
    kapel van de zusters van de "Westhoek"-school (foto: Zr Rolande Dhondt)

    Van het "Westhoek"-wijkschoolgebouw blijft na Wereldoorlog I niets meer over. Gedurende enkele jaren is ze voorlopig gehuisvest in een barak langs de Frezenbergstraat.

    kinderen op de speelplaats van de Westhoek-school
    kinderen op de speelplaats van de "Westhoek"-school

    Pas in 1925 kan ze op 1 oktober haar werkzaamheden hervatten in 4 nieuwe klaslokalen. Toch verdwijnt de school in 1964.

  • "Molenaarselst"-school

    Zuster Philomene met haar klas in Molenaarselst (1914)
    Zuster Philomene met haar klas in de wijkschool van Molenaarselst (1914)

    1910 - De zusters beginnen les te geven in een nieuwe "St.-Jozefschool" op de wijk "Molenaarselst", langs de Beselaresteenweg, gebouwd op een stuk grond van de VZW "Parochiale Werken" van pastoor Ghyselen. Er geven 2 zusters les bij het uitbreken van WO I in 1914.

    het interieur van de kapel bij de school
    het interieur van de kapel bij de school

    bewaarschool van Zr Cyrilla schooljaar 1944-45
    de bewaarschool van Zr Cyrilla op "Molenaarselst" (schooljaar 1944-45)

    1923 - De wijkschool van "Molenaarselst" is heropgebouwd met 1 bewaarklas en 2 lagere klassen en opent haar deuren op 28 september. In 1967 wordt ze stopgezet en in 2007 afgebroken.

    het gebouw van de wijkschool 'Molenaarselst'
    het (inmiddels afgebroken) gebouw van de wijkschool "Molenaarselst"


 

 voormalige bijhuizen

kaart van West-Vlaanderen Mariakerke Raversijde Middelkerke Wulpen Krombeke Proven Watou Poperinge Westouter Geluwe Slypskapelle Moorslede Zonnebeke Brugge Oedelem Oostveld-Oedelem Waardamme Pollinkhove Knokke

© Copyright 2007- . Alle rechten voorbehouden. Contact: E-mail