De Zusters van O.L.V.-ten-Bunderen (vanaf omstreeks het jaar 1269)
Moorslede 1269-1578
Frankrijk 1578-1587
Ieper 1587-1785
Moorslede 1785-2004
Zonnebeke 2004 -
varia

 

   Zoek op deze site met FreeFind

 

beluister ClassicNL tijdens het surfen, 128 K stereo

Het St.-Janshospitaal van Wervik (1473)

Het St.-Janshospitaal aan het marktplein de Steenakker in Wervik (ansichtkaart, 19de e.)
het St.-Janshospitaal aan het marktplein de Steenakker in Wervik (ansichtkaart, 19de e.)

Op 20 mei 1473 vaardigde bisschop Willem Fillastre van Doornik de Regel van St.-Augustinus en de bijhorende kloosterstatuten uit voor St.-Janshospitaal in Wervik (en tegelijk ook voor het Gasthuis Ten Bunderen in Moorslede en voor het St.-Jorishospitaal in Menen). Net zoals in Moorslede is in Wervik de oorspronkelijke Latijnse tekst verloren gegaan, maar de vertaling van de statuten in het "Vlaemsch", gemaakt door de pastoor van Wervik, bleef bewaard.

Deze Middelnederlandse tekst van de statuten van Wervik komt inhoudelijk héél sterk overeen met die van Moorslede, op enkele details na: het maximum aantal zusters in Moorslede is vastgelegd op "een meestresse ende drie zusteren", in Wervik op "ene prieuse en zesse zusteren"; in Moorslede is er een priores, in Wervik is er, naast de priores, een soort van beheerder/voogd, een "meester, van sbisscops weighe daer ghestelt". Wat de vormgeving van beide handschriften betreft is er een gering verschil: de onderverdeling van de Moorsleedse statuten is aangeduid door roodkleurige teksten en initialen, in Wervik door tussentitels.

geschiedenis

Virovino = Viroviacum = Wervik (zie blauwe stip), op de beroemde Peutingerkaart, een 13de-eeuwse kopie van een Romeinse reiskaart uit de 3de eeuw (Wenen, Nationale Bibbliotheek).
Virovino = Viroviacum = Wervik (zie blauwe stip), op de beroemde Peutinger kaart, een
13de-eeuwse kopie van een Romeinse reiskaart uit de 3de eeuw (Wenen, Nationale Bibbliotheek)

Wervik is een van de oudste steden van ons land. Het was vermoedelijk een nederzetting van de Gallische stam van de Menapiërs, onder leiding van de hoofdman Virovos. Vanaf de Romeinse tijd vormde Wervik een belangrijk handels- en verkeersknooppunt, strategisch gelegen aan de Leie én langs de heerbaan Boulogne - Kassel - Doornik - Bavay. Rond het aloude marktplein "de Steenakker" vormde zich, naast het Keltische dorp, tijdens de Romeinse overheersing, een nieuwe bewonerskern, Viroviacum genoemd.

het St. Janshospitaal in Wervik (aangeduid met rode stip). 1649. Kaart van Joan Blaeu uit Verheerlykt Vlaandre van Sanderus.
het St. Janshospitaal in Wervik (aangeduid met rode stip). 1649. Ingekleurde kaart van
Joan Blaeu ("Verheerlykt Vlaandre" van A. Sanderus)

Aan "de Steenakker" bevond zich van rond het midden van de 14de eeuw het St.-Janshospitaal, dat dienst deed als passantenliedenhuis. Volgens een oorkonde uit 1364 werd het geschonken door Willem van Nevele, Heer van Uitbergen. Op de gevelsteen (nu in de inkomhal) stond geschreven: "Ik werd gesticht om de arme pelgrims te herbergen".

Het hospitaal (rode stip) op een kaart van Wervik, A. Sanderus, Flandria Illustrata (1641-44)
Het hospitaal (rode stip) op een kaart van Wervik, A. Sanderus, "Flandria Illustrata" (1641-44)

In de late Middeleeuwen konden de bedevaarders, die de zogeheten "Via Yprensis" volgden vanuit Nieuwpoort via Ieper, onderdak en avondeten krijgen in het "hospitael van Werveke". Vandaar vervolgden de pelgrims dan hun weg zuidwaarts om in Menen, Tourcoing (Toerkonje), Roubaix, Rijsel of Arras de "Via Brugensis" (de Brugse Weg) te bereiken, die naar het verre Compostela liep.

Het St. -Janshospitaal aan de Steenakker (postkaart van vóór WO I)
Het St. -Janshospitaal aan de Steenakker (postkaart van vóór WO I)

In het midden van de 17de eeuw raakte het Wervikse gasthuis in verval om vanaf de 18de eeuw opnieuw aan belang te winnen als ziekenhuis voor achtereenvolgens de troepen van de hertog van Malbourough (1364) en die van de Franse koning Lodewijk XIV (1744). Het hospitaal liep heel wat schade op tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-18) en werd in 1922 heropgebouwd.

Het St. -Janshospitaal aan de Steenakker (postkaart van vóór WO I)
Het St. -Janshospitaal aan de Steenakker (postkaart van vóór WO I)

In 1940, bij het begin van de Tweede Wereldoorlog (1940-45) werd het gebouw door Duitse brandbommen vernield en pas in de jaren 1951-53 in neo-gotische stijl heropgetrokken. In het vroegere hospitaalpand zijn het OCMC en het Erfgoedhuis "René Defrancq"gevestigd. De voormalige eenbeukige St.-Janskapel is omgebouwd tot een polyvalente tentoonstellingsruimte "De Kapel".

Het St.-Janshospitaal na de restauratie van 1951-1953
Het St.-Janshospitaal na de restauratie van 1951-1953

© Willem Wylin - Copyright 2007- . Alle rechten voorbehouden. Contact: E-mail