de bestorming van de Bastille in 1789

1789 - Onder de leuze "Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap" barst op 14 juli 1789 in Parijs de Franse Revolutie uit, met de bestorming door de woedende bevolking van de trotse Bastille-gevangenis. Hiermee komt definitief een einde aan de maatschappelijke en politieke ordening van het "Ancien Régime", gekenmerkt door

• de absolute macht van de koning.
• de verouderde voorrechten voor de twee bevoorrechte standen, nl de clerus en de adel. Zij bezaten ruim tweederden van de gronden, waren vrijgesteld van belastingen en de clerus mocht zélf tienden heffen op hun bezittingen. De hogere geestelijkheid en adel hadden inderdaad zeer rijke inkomsten,maar de gewone dorpspastoors en kleine kloostergemeenschappen leefden arm en soms in gebrek.
  
  opstanding van de "Derde Stand"

• de onderdrukking van de zogeheten "Derde Stand" ("Tiers Etat"), bestaande uit de burgerij, ambachtslieden en vooral boeren (5/6 van de bevolking), die weinig of geen grond bezaten, drukkende belastingen moesten betalen, tienden opbrengen en herendiensten bewijzen

de Verklaring van de Rechten van de Mens en van de Burger (1789)

Nog in 1789 vaardigt de Constituante (de nieuwe Grondwetgende Vergadering) de beroemde "Verklaring van de Rechten van de Mens en van de Burger" uit en keurt het jaar daarna de "Constitution civile du clergé" goed.

1792 - Na het uitroepen van de Republiek en het afschaffen van het koningschap vestigen de Montagnards, onder leiding van Robespierre, een waar schrikbewind. Koning Lodewijk XVI en zijn gemalin Marie Antoinette worden allebei ter dood veroordeeld en onthoofd door de guillotine.

de slag van Fleurus (Jean-Baptiste Mauzaisse, 1837)

1794 - Na een woelige periode veroveren de Franse legers ("sansculotten") de Zuidelijke Nederlanden bij de beslissende slag van Fleurus tegen de Oostenrijkers. Ons land wordt geannexeerd door het Revolutionaire Franse Bewind. De Nationale Conventie (1792-1795) en daarna het Directoire (1795-1799) beginnen al dadelijk met de plundering van onze rijke provincies. De kerkschatten worden naar Parijs gestuurd, en vele zijn nooit teruggekeerd.

1795 - De kerkelijke structuur valt vanaf 1795 samen met die van de staat (departementen). Zo behoort Moorslede en het klooster aldaar tot het "Departement van de Leie" (dat de latere provincies West- en Oost-Vlaanderen omvat).

eed van trouw aan de Franse republiek

massa-executie van priesters

Evenals in Frankrijk woedt ook bij ons een ware godsdienstvervolging: de religieuze genootschappen worden opgeheven en verdreven uit hun kloosters. De priesters worden verplicht een eed van trouw op de Franse grondwet af te leggen en te verzaken aan al hun privileges. Priesters die weigerden de eed af te leggen worden verbannen. Duizenden onbeëdigde priesters, o.m. de Moorsleedse pastoor Joannes Baptista Dumortier, leven ondergedoken. Dank zij de hulp van de bevolking en van kloosters, o.m. de "Armen-school" van de Bunderzusters in Moorslede, kunnen in totaal slechts een 400-tal worden gevat.

verbanning van onbeëdigde geestelijken, "les refractaires allant à la terre promise" (spotprent)

1795 - De zusters kunnen ontsnappen aan de godsdienstvervolging en blijven voortwerken omdat ze eenvoudige onopvallende burgerkleren dragen, zich "inwoners" of "burgers" ("citoyennes") laten noemen en alle godsdienstige symbolen (zoals kruisbeelden) veiligheidshalve verwijderen uit het schoolgebouw, dat er helemaal niet uitziet als een klooster.

verkoop van kerkelijke goederen

kathedraal van Metz te huur!

1797 - De kerk- en kloostergebouwen worden gesloten, tot staatseigendom, "Domaines nationaux" verklaard, gebruikt als stal, soms gesloopt, maar meestal openbaar verkocht, dikwijls voor een spotprijs, want haast niemand wil "zwart goed" in zijn bezit hebben. Wie wél dat "zwart goed" koopt is voor de overtuigd katholieke bevolking een gewetenloze profiteur!

assignaat of Frans papiergeld

De zusters moeten met lede ogen in Moorslede de affiches aanzien waarop de "venditie" (= openbare verkoop) wordt aangekondigd van al hun onroerende goederen (hoeven, huizen, landerijen, weiden en bossen), die de Oostenrijkse keizer Jozef II al in 1783 in beslag liet nemen. Uiteindelijk wordt alles openbaar geveild in Brugge, de hoofdplaats van het "Departement van de Leie" (Alle verkoopstukken zijn bewaard in het Rijksarchief aldaar, onder F.F, n° 625, n° 626, n° 635, n° 689, n° 706).

de verkoopsakte van de Bunder-Cruyce-hoeve (1797)

• Op 18 december 1797 wordt de "Bunder-Cruyce-hoeve" plus bijhorende domeinen verkocht voor 61.000 toenmalige francs aan een zekere Honoré Van Lerberghe uit Ieper, die ze nadien doorverkoopt aan Philippe Joseph de Croix, Heer van Dadizele en Moorslede.
  
  de verkoopsakte van de Gasthuis-hoeve (1800)

• Op 25 december 1800 (Kerstdag!) is het de beurt aan de "Gasthuys-hoeve", ook wel "de groote hoeve" genoemd. Deze gaat van de hand voor 25.900 francs aan Paole Coppé uit Brugge, die ze later doorverkoopt aan Philippe van Iseghem uit Oostende.
• Op 18 december 1797 wordt een boerderij van de zusters in Ledegem (gehuurd door Pieter Jan Veys voor 209 fr per jaar), geveild, samen met 12 ha grond, voor 26.200 francs, ten voordele van Jean-Louis Ghyselen uit Brugge.
• Dan zijn er nog de akkers, bossen en weiden. In Beitem alléén al strekken die gronden zich uit van de oude herberg "De Meerlaan" tot tegen Dadizele, aan weerszijden van de Meensesteenweg. Pieter Jozef Muylle, brouwer aan "De Meerlaan" en meier van Rumbeke, wordt schatrijk door de afkoop van zeer veel van die verbeurdverklaarde gronden ("zwart goed"), o.m. die van het "Ten Bunderen"-klooster: in 1803 ruim 5 ha bos op het grondgebied Moorslede; in 1797 en in 1810 uitgestrekte akkerlanden in Beitem.

Het startschot van de Franse revolutie: de Bestorming van de Bastille
in Parijs op 14 juli 1789 (schilderij van Jean-Pierre Houel)